De Belgische regering wil de goksector al langer strenger reguleren. Reclame wordt aan banden gelegd, goklimieten worden aangescherpt en de minimumleeftijd voor online kansspelen stijgt van 18 naar 21 jaar. De boodschap is duidelijk: jongeren beschermen tegen de risico’s van gokverslaving. Maar naarmate de regels strenger worden, rijst de vraag: drijven we jongeren hierdoor juist naar illegale goksites waar geen enkele bescherming bestaat?

21 jaar wordt de minimumleeftijd

De verhoging van de minimumleeftijd naar 21 jaar wordt door beleidsmakers verdedigd met duidelijke argumenten. Uit onderzoek blijkt dat jongeren gevoeliger zijn voor impulsief gedrag en sneller verslaafd raken. Hun hersenen zijn nog volop in ontwikkeling, vooral de delen die verantwoordelijk zijn voor zelfbeheersing en risicobeoordeling.

Kansspelen zijn bovendien makkelijk toegankelijk. Een smartphone en een internetverbinding volstaan om dag en nacht toegang te hebben tot sportweddenschappen, roulette of slots. Een casino bonus zonder storting België laat jongeren proeven van slots zonder zelf geld in te zetten, wat op het eerste gezicht ongevaarlijk lijkt, maar voor jongeren die gevoelig zijn aan spanning of op zoek gaan naar kicks, kan dit riskant zijn. Door de leeftijd op te trekken, hoopt de overheid de toegang te bemoeilijken. Het idee hierachter: hoe later iemand begint met gokken, hoe kleiner de kans op problematisch gokgedrag.

Jongeren vinden altijd een weg

Toch klinkt er steeds vaker kritiek. Jongeren die willen gokken, vinden sowieso een manier, en in het ergste geval leidt dit tot gokken op illegale platforms. En die zijn een stuk moeilijker te controleren. Op illegale goksites gelden geen leeftijdscontroles, geen speellimieten en geen waarschuwingen bij problematisch gedrag. Jongeren kunnen er dag en nacht onbeperkt geld inzetten, vaak met een simpele kredietkaart of via cryptomunten. Bovendien lokken die sites nieuwe klanten met bonussen en promoties die in de gereguleerde markt verboden zijn.

Een jongere van 19 die graag een gokje wil wagen, kan door de nieuwe wet dus binnenkort niet meer terecht bij legale aanbieders. Maar via een snelle zoekopdracht of een TikTok-advertentie komt hij of zij moeiteloos uit bij een buitenlandse site zonder licentie. En dat kan niet de bedoeling zijn

De verleiding van de grijze markt

De Belgische Kansspelcommissie schat dat duizenden spelers actief zijn op illegale websites. Die cijfers zijn moeilijk hard te maken, omdat buitenlandse aanbieders vaak vanuit belastingparadijzen opereren en nauwelijks transparantie bieden. Toch wijzen internationale studies in dezelfde richting: hoe strenger de regels in een land, hoe groter de kans dat een deel van de gokkers uitwijkt naar de zogenaamde grijze of zwarte markt.

In Nederland bijvoorbeeld, waar online kansspelen streng gereguleerd zijn, steeg het aantal illegale aanbieders opvallend snel. Ook in Zweden, dat experimenteerde met strikte beperkingen, bleek het illegale aanbod een serieuze concurrent van de gereguleerde sector.

De les lijkt duidelijk: regelgeving werkt pas als ze ook effectief afdwingbaar is. Zonder controle, sancties en internationale samenwerking is het dweilen met de kraan open.

De rol van sociale media

Wat de situatie extra ingewikkeld maakt, is de rol van social media. Instagram, TikTok en YouTube bulken van influencers die gokapps promoten. Vaak gaat het om streams waarin jonge gamers hun weddenschappen of casinospelen live tonen. Voor Belgische jongeren die de legale markt niet meer in mogen, is de stap naar buitenlandse sites snel gezet.

Hoewel de Belgische overheid probeert om gokreclame volledig te verbieden, blijkt handhaving op social media haast onmogelijk. Een YouTuber in Londen of een TikTokker in Dubai valt niet onder de Belgische regelgeving, maar bereikt wel degelijk Belgische tieners.

Bescherming of averechts effect?

De vraag is dus of de strengere regels echt bijdragen tot bescherming. Voorstanders beweren van wel, maar critici waarschuwen dat de maatregelen hun doel voorbijschieten. Jongeren zullen niet langer spelen op legale websites, maar hun heil zoeken in het buitenland, en daar geldt helemaal geen bescherming of controle.

Mogelijke oplossingen

Hoe kan België vermijden dat de strengere regels averechts werken? 

1. Internetproviders kunnen verplicht worden om sites zonder Belgische licentie te blokkeren. Het probleem: dit blijft relatief makkelijk te omzeilen via VPN’s.
2. Alleen door afspraken op Europees niveau kunnen landen illegale aanbieders echt aanpakken. Samenwerking met betalingsproviders en cryptoplatforms is daarbij essentieel.
3. Jongeren moeten leren wat de risico’s zijn van illegaal gokken. Net zoals er campagnes bestaan rond drugs en alcohol, zouden er campagnes moeten komen voor gokpreventie.
4. Sommigen pleiten voor een genuanceerdere aanpak: laat jongeren vanaf 18 jaar wél beperkt deelnemen aan gereguleerde kansspelen, maar enkel bij gereguleerde bedrijven, met strikte limieten en verplichte begeleiding. Zo blijft de overheid grip houden op hun gedrag.

Niemand ontkent dat gokken gevaren met zich meebrengt, maar de overheid moet rekening houden met de verleiding van wat verboden is. Vooral bij jongeren die graag grenzen opzoeken, is dit een risico. Als België er niet in slaagt om illegale platforms aan te pakken, is dit misschien nog gevaarlijker dan hen beperkt toegang geven tot de legale markt.

Strengere gokregels vertrekken vanuit de juiste intentie, maar zonder stevige handhaving en internationale samenwerking riskeren ze een averechts effect. De komende jaren zal blijken of de Belgische aanpak jongeren écht beschermt, of hen juist sneller richting de schimmige wereld van illegaal gokken drijft.